Antyspołeczne zaburzenie osobowości, czyli osobowość dyssocjalna. Jakie są objawy osobowości antyspołecznej?

Osobowość dyssocjalna charakteryzuje się brakiem empatii, lekceważeniem norm społecznych i skłonnością do stosowania przemocy. Poznaj kryteria diagnostyczne i przyczyny tego zaburzenia osobowości!
beata
osobowość dyssocjalna

Chłód emocjonalny, agresja, oszukiwanie innych i zachowania antyspołeczne to charakterystyczne objawy dla zaburzenia osobowości, które określane jest jako osobowość dyssocjalna. Osoby z tym zaburzeniem często wchodzą w konflikty z prawem i stanowią większość wśród osadzonych w więzieniach. W jaki sposób rozpoznać dyssocjalne zaburzenie osobowości i czy można je leczyć?

Czym jest osobowość dyssocjalna? Kryteria diagnostyczne antyspołecznego zaburzenia osobowości

Do objawów osobowości dyssocjalnej należą brak poczucia odpowiedzialności, trudności z przestrzeganiem norm społecznych i egocentryzm. Osoby z tym zaburzeniem osobowości cechuje oziębłość społeczna, brak wyrzutów sumienia oraz niezdolność do przeżywania poczucia winy i korzystania z doświadczeń. Podejmują one działania pod wpływem impulsu, bez myślenia o konsekwencjach. Nagminnie zdarza się im łamanie praw innych ludzi i praw społecznych. Lubią dominować i zastraszać. Za wszystko obwiniają innych, przez co popadają w konflikty z otoczeniem. Co trzecia osoba osadzona w zakładzie karnym przejawia cechy osobowości dyssocjalnej. Inne określenia tej dysfunkcji to osobowość psychopatyczna, socjopatyczna, antyspołeczna.

Ten typ osobowości stale szuka nowych doświadczeń i bodźców. Nuda i stagnacją są czymś, czego nie jest w stanie znieść. Ma niski poziom lęku, co wpływa na to, że często działa w ryzykowny i nieodpowiedzialny sposób. Lekceważy nie tylko swoje bezpieczeństwo, ale też bezpieczeństwo innych.

Osoby o cechach antyspołecznych często przejawiają zachowania agresywne, dlatego stanowią zagrożenie dla innych. Dopuszczają się oszustw, a nawet czynów przestępczych. Liczy się dla nich przede wszystkim zaspokajanie własnych potrzeb i często manipulują, aby osiągnąć swoje cele. Nie mają trudności w nawiązywaniu relacji z innymi, ale robią to, aby wykorzystać drugą osobę. Ich samoocena jest mocno zawyżona, wręcz arogancka. Nie lubią kontroli i czują potrzebę, aby okazywać swoją siłę. Widzą tylko dwie możliwości – być agresorem lub ofiarą.

Przeczytaj  Osobowość histrioniczna, czyli histrioniczne zaburzenie osobowości, które powoduje chęć bycia w centrum uwagi!

Jednak trzeba zaznaczyć, że nie wszyscy z tym zaburzeniem wchodzą w zatarg z prawem. Wiele osób jest w stanie powstrzymywać patologiczne zachowania, aby uchronić się przed konsekwencjami prawnymi. Normalnie funkcjonują w społeczeństwie, a nawet mogą odnosić sukcesy w biznesie czy nauce.

Zgodnie z Międzynarodową Statystyczną Klasyfikacją Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 oraz Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego DSM-5 antyspołeczne zaburzenie osobowości obejmuje psychopatię i socjopatię.

Diagnoza osoby z osobowością dyssocjalną

Diagnozę osobowości dyssocjalnej może wystawić psychiatra na podstawie wywiadu klinicznego. Aby rozpoznać rodzaj zaburzenia, korzysta między innymi z testów osobowości.

Poniższe pytania pomagają ustalić, czy mamy do czynienia z dyssocjalnym zaburzeniem osobowości. Jeśli na większość z nich odpowiedź jest twierdząca, może to świadczyć o występowaniu tego zaburzenia u danej osoby.

  • Czy przejawiam niezdolność przeżywania poczucia winy?
  • Czy cechuje mnie brak odpowiedzialności?
  • Czy mam tendencje do agresywności?
  • Czy zdarzyło mi się kogoś okraść?
  • Czy zdarzyło mi się kogoś oszukać, aby wyłudzić pieniądze?
  • Czy zawsze sięgam po to, czego chcę, nawet gdyby miało to sprawić komuś krzywdę?
  • Czy mam na koncie zatargi z prawem?
  • Czy jestem w stanie przekroczyć prawo, aby osiągnąć swój cel?
  • Czy kłamię, gdy mogę mieć z tego jakieś korzyści?
  • Czy męczą mnie zobowiązania i odpowiedzialność?
  • Czy liczy się dla mnie jedynie tu i teraz?
  • Czy moje związki są krótkotrwałe?
  • Czy szybko mnie nudzą ludzie i rzeczy?
  • Czy postrzegam innych jako mniej inteligentnych od siebie?
  • Czy zachowuję zimną krew nawet w wyjątkowo stresujących sytuacjach?
  • Czy lubię i potrafię manipulować innymi ludźmi?
  • Czy w młodości sprawiałem/sprawiałam problemy wychowawcze?
  • Czy zdarza się, że biorę udział w bójkach?

Samodzielnie rozpoznanie tego zaburzenia nie jest łatwe. Ludzie z osobowością dyssocjalną początkowo mogą się wydawać towarzyscy, pewni siebie, a nawet ujmujący. Jest tak dlatego, że często posługują się oni kłamstwem i manipulacją, aby zjednać sobie innych, a potem móc ich wykorzystać do swoich celów. Krzywdzą innych i nie odczuwają z tego powodu żadnego dyskomfortu, nie mówiąc już o wyrzutach sumienia. W skrajnych przypadkach niektórzy są nawet w stanie odebrać drugiemu człowiekowi życie.

Przeczytaj  ChAD – test na chorobę dwubiegunową. Poznaj objawy

Główne przyczyny osobowości dyssocjalnej

Wciąż nie mamy jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób kształtuje się osobowość dyssocjalna. Jednak na podstawie wielu badań i danych statystycznych można określić kilka przyczyn, które mogą prowadzić do rozwinięcia się tego zaburzenia.

Wśród nich są:

  • przyczyny biologiczne,
  • przyczyny fizjologiczne,
  • czynniki środowiskowe.

Do wzmożonej agresji mogą prowadzić nieprawidłowości w stężeniu takich hormonów jak serotonina, testosteron i kortyzol. Mówimy wtedy o przyczynach biologicznych.

Niektórzy specjaliści przyczyny doszukują się w czynnikach fizjologicznych, takich jak wrodzone wady genetyczne lub uszkodzenie mózgu. Patologiczne zachowania mogą też wynikać z dysfunkcji układu limbicznego, który odpowiada za emocje i motywacje.

Inną możliwością są zaburzenia w układzie genetycznym. Badania wykazały, że mężczyźni, którzy mają dodatkowy chromosom Y, przejawiają większą nadpobudliwość i skłonność do agresji.

Czynniki środowiskowe to m.in. ubóstwo, niska pozycja społeczna, uzależnienia od alkoholu, brak jednego z rodziców czy wychowanie wśród patologicznych rówieśników. Problemem mogą być również nieprawidłowe relacje w rodzinie. Zarówno nadopiekuńczość, jak i odrzucenie dziecka, czy też brak konsekwencji w wychowaniu mogą przyczynić się do nieprawidłowego rozwoju osobowości. Dzieci, które wyrastają na psychopatów, już w dzieciństwie cechuje chłód emocjonalny i nieczułość. Mogą dopuszczać się agresji wobec zwierząt, niszczenia mienia publicznego czy też kradzieży.

W niektórych przypadkach na przyczynę dyssocjalnego zaburzenia osobowości może się składać nawet kilka z wymienionych wyżej czynników. Zaburzenia zachowania można zaobserwować już w dzieciństwie i wieku młodzieńczym.

Leczenie osobowości dyssocjalnej

Leczenie osób z osobowością dyssocjalną nie jest łatwe. Im więcej cech psychopatycznych występuje przy tym zaburzeniu psychicznym, tym trudniej je leczyć. Problemem jest również to, że osoby z dyssocjalnym zaburzeniem nie dostrzegają potrzeby zmiany swojego zachowania. Zwykle to bliscy nakłaniają chorego do tego, aby skorzystał z pomocy specjalisty. Podjęcie leczenia może też wynikać z przymusu ze strony instytucji sądu. Jednak przy odpowiedniej współpracy pacjenta z terapeutą istnieje szansa na znaczną poprawę sytuacji.

Przeczytaj  Patologiczny kłamca, czyli mitoman. Czym jest mitomania? Czy istnieje pomoc dla osób z tym zaburzeniem?

Psychoterapia jest główną metodą leczenia specyficznych zaburzeń osobowości. Kluczowym elementem terapeutycznym jest rozmowa i relacje z prowadzącym terapię. Dzięki leczeniu pacjent może nauczyć się panowania nad swoją agresją i utrzymywania trwałych związków z innymi, przez co będzie lepiej funkcjonował w społeczeństwie.

Psychiatra może zaproponować również leczenie farmakologiczne, ale to nie leki odgrywają główną rolę w procesie zmiany osobowości człowieka. Mają one za zadanie jedynie pomóc choremu, jeśli występuje u niego również depresja, pojawiają się zaburzenia lękowe lub problemy ze snem.

Powiązane:

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Podobne artykuły