Choroba dwubiegunowa, znana również jako choroba afektywna dwubiegunowa (w skrócie: ChAD) to zaburzenie psychiczne charakteryzujące się stanami manii lub hipomanii (euforii, nadaktywności) występującymi naprzemiennie z epizodami depresji (smutku, apatii, obniżonego nastroju). Niekiedy występują okresy stabilizacji nastroju między nimi.
Objawy choroby dwubiegunowej
Objawy choroby dwubiegunowej (ChAD) mogą się różnić w zależności od jej faz. Najczęściej występującymi objawami manii m.in. są:
- nadmierne poczucie własnej wartości i pewność siebie;
- nadmierne pobudzenie i nadaktywność;
- zredukowana potrzeba snu;
- gwałtowność i trudność w kontrolowaniu impulsów;
- szybkie myślenie i mówienie.
Natomiast najczęściej występującymi objawami przebiegu epizodu depresyjnego m.in. są:
- smutek i przygnębienie;
- brak energii i motywacji;
- trudności z koncentracją i podejmowaniem decyzji;
- zaburzenia snu i apetytu;
- myśli samobójcze lub samookaleczenia.
W przypadku niektórych osób z ChAD mogą występować także objawy psychotyczne, takie jak omamy i urojenia.
Diagnoza zaburzeń nastroju
Diagnoza zaburzeń nastroju, takich jak depresja lub choroba dwubiegunowa, zwykle wymaga oceny psychiatry lub psychologa klinicznego. Ocena jest oparta na obserwacji objawów i historii pacjenta, w tym na występujących objawach emocjonalnych, zachowaniach i doświadczeniach życiowych.
W diagnostyce zaburzeń nastroju mogą być wykorzystywane różne narzędzia, takie jak kwestionariusze i skale oceny objawów. W celu wykluczenia chorób fizycznych, które mogą powodować objawy depresji, lekarz może również zlecić badania laboratoryjne.
W diagnozowaniu choroby dwubiegunowej ważne jest, aby pacjent był obserwowany przez okres co najmniej kilku tygodni lub miesięcy, aby stwierdzić, czy występują u niego epizody manii lub hipomanii, a także epizody depresji.
Choroba afektywna dwubiegunowa – typy
W zależności od przebiegu i nasilenia epizodów maniakalnych i depresyjnych chorobę afektywną dwubiegunową dzieli się na kilka typów.
- ChAD typu I – epizody manii, które trwają co najmniej 7 dni, a także epizody depresji.
- ChAD typu II – epizody hipomanii, które trwają co najmniej 4 dni, a także epizodów depresji.
- Cyklotymia – łagodna forma przebiegu choroby, charakteryzująca się epizodami hipomanii i epizodami depresji trwającymi co najmniej 2 lata.
- ChAD mieszany – typ choroby, w którym występują jednocześnie objawy manii i depresji.
- ChAD nieokreślony – to rozpoznanie stosowane, gdy objawy nie spełniają kryteriów dla innych typów choroby.
W każdym z tych typów zaburzenia nastroju występują naprzemienne fazy manii i hipomanii z epizodami depresyjnymi.
ChAD – test na dwubiegunowość
Nie ma jednoznacznego testu na chorobę afektywną dwubiegunową, ponieważ diagnoza tego schorzenia wymaga złożonej oceny objawów przez specjalistę. Jednakże, w przypadku podejrzenia wystąpienia ChAD lub innych zaburzeń nastroju, istnieją pewne narzędzia diagnostyczne, które mogą pomóc w ocenie występowania objawów. Najczęściej stosowanymi narzędziami są kwestionariusze, skale oceny nastroju oraz wywiady kliniczne.
Należy jednak pamiętać, że żaden z tych testów nie stanowi jednoznacznej diagnozy i nie zastępuje wizyty u specjalisty. Jeśli masz wątpliwości co do swojego stanu zdrowia psychicznego, warto skonsultować się z psychiatrą lub psychologiem, którzy pomogą w ustaleniu właściwej diagnozy i zaplanowaniu dalszego postępowania.
Kwestionariusz zaburzeń nastroju – pytania
Poniżej przedstawiam kilka przykładowych pytań, które mogą wystąpić w kwestionariuszu dotyczącym zaburzeń nastroju:
- Czy w ciągu ostatniego miesiąca czułeś/czułaś się smutny/smutna lub przygnębiony/przygnębiona?
- Czy zdarzało ci się w ciągu ostatniego miesiąca tracić zainteresowanie tymi rzeczami, które normalnie sprawiają ci przyjemność?
- Czy w ciągu ostatniego miesiąca miewałeś/miewałaś problemy z zasypianiem lub zbyt wcześnie budziłeś/budziłaś się rano?
- Czy w ciągu ostatniego miesiąca miewałeś/miewałaś problemy z koncentracją lub podejmowaniem decyzji?
- Czy w ciągu ostatniego miesiąca czułeś/czułaś się rozdrażniony/rozdrażniona lub nerwowy/nerwowa?
- Czy w ciągu ostatniego miesiąca miewałeś/miewałaś napady nadmiernego podniecenia lub energii, które nie pasowały do sytuacji?
- Czy w ciągu ostatniego miesiąca miewałeś/miewałaś problemy z kontrolowaniem swoich myśli lub działań?
Te i inne pytania dotyczące nastroju, emocji, snu, energii i innych objawów mogą pomóc w ocenie występowania zaburzeń psychicznych. Jednakże, aby postawić właściwą diagnozę, konieczna jest dokładna ocena przez specjalistę, takiego jak psychiatra lub psycholog kliniczny.
Jak leczyć chorobę dwubiegunową afektywną?
Leczenie choroby afektywnej dwubiegunowej polega na stosowaniu farmakoterapii, psychoterapii oraz podejmowaniu działań terapeutycznych, które zmniejszą ryzyko wystąpienia nawrotów choroby.
Terapia ChAD wymaga zwykle długoterminowego planu terapeutycznego, który będzie dostosowany do indywidualnych potrzeb i objawów pacjenta. W celu uzyskania najlepszych wyników psychiatria zaleca zintegrowanie leczenia farmakologicznego, psychoterapii i działań terapeutycznych w podejściu leczniczym.
Jeśli zauważasz u siebie lub kogoś bliskiego objawy z grupy zaburzeń depresyjnych, lub maniakalnych natychmiast skontaktuj się ze specjalistą psychiatrą, który udzieli fachowej konsultacji i ewentualnie przeprowadzi test na dwubiegunówkę.
Powiązane:
- Osobowość borderline, czyli osobowość z pogranicza. Czy da się leczyć osobowość chwiejną emocjonalnie?
- Borderline – objawy, test i diagnoza. Sprawdź cechy osobowości z pogranicza
- Patologiczny kłamca, czyli mitoman. Czym jest mitomania? Czy istnieje pomoc dla osób z tym zaburzeniem?
- Kilka osobowości w jednym ciele, czyli zaburzenie psychiczne znane jako osobowość wieloraka. Rozdwojenie jaźni wyzwaniem dla psychoterapii!
- Czy dotyczy cię problem zaburzenia osobowości? Test psychologiczny pomoże ci to sprawdzić!
- Osobowość schizoidalna – diagnozowanie. Poznaj objawy i leczenie tego zaburzenia osobowości! Czy psychoterapia może wyleczyć schizoidalne zaburzenia osobowości?
